Horizon 2020 staat voor het Europese Research, Development en Innovatie programma 2014-2020, met een door de Commissie voorgesteld budget van maar liefst 80 miljard euro dat de opvolger zal zijn van het 7e R/D kaderprogramma. De I van innovatie is er nadrukkelijk bijgekomen en staat, zoals Robert Jan Smits (Directeur Generaal voor EU R/D/I) het verwoord, voor de uitdaging waar de commissie zich gesteld heeft om de ‘cultuuromslag te realiseren van de sterk technologische insteek van de voorgaande Kaderprogramma’s, naar een meer vanuit de burger, de maatschappij geformuleerd programma: ‘kijkend vanuit de mensen zelf’. Directoraat Generaal R/D/I zal daarvan, veel meer dan vroeger het geval was, een centrale functie gaan vervullen. Ook voor de initiatieven die door de andere DG’s zoals bijvoorbeeld DG Energy en DG ICT worden genomen
Nieuw is ook de focus op de ‘societal challenges facing EU society’ zoals ‘gezondheid, schone energie and transport’ . Het programma kent daarin drie prioriteiten, namelijk die van wetenschappelijk excellentie, industrieel leiderschap en de eerder genoemde maatschappelijke uitdagingen, die ieder hun eigen financiering kennen.
Kansen voor de bouw
Voor de bebouwde omgeving liggen er opnieuw kansen voor E2BA, de associatie voor energie efficiënt bouwen, die als één van de drie publiek private initiatieven die de Commissie in reactie op de economische crisis initieerde, met een gepland budget van één miljard euro, een succesvolle start maakte binnen het kader van het 7e kaderprogramma.
In voorbereiding op Horizon 2020 wordt dan ook hard gewerkt aan een Roadmap voor R/D/I inspanningen voor een energie efficiënte bebouwde omgeving. Omdat de mensen die hieraan werken in hoofdzaak uit een (technisch) georiënteerde R/D populatie bestaan, zal het ook hier een hele toer zijn om inhoud te geven aan de door Robert Jan Smits geformuleerde uitdaging.
Zoals iedereen in deze sector weet, is er nog volop ruimte voor (baanbrekende) technische innovaties maar kunnen we met bestaande technologie al een heel eind komen. De vraag hoe bijvoorbeeld huiseigenaren te verleiden om de vaak al zeer goed renderende maatregelen te nemen om de energie prestatie van hun woning op te voeren, is op zich al een researchvraag van groot belang. Beantwoording van deze vraag en soortgelijke vragen over wat er nodig is om technische innovaties ook daadwerkelijk in de praktijk tot toepassing te brengen liggen veel meer op het vlak van sociaal/economisch onderzoek. Voor dit type onderzoek over de vraag hoe de impact die in potentie aanwezig is in de diverse technische innovaties ook volledig tot wasdom te brengen is tot op heden binnen ‘research denken’ binnen de Commissie nog weinig ruimte is geweest. Pas als ook die vraag beantwoord is zullen u en ik pas echt kunnen meebeleven dat een programma als Horizon 2020 oplossingen genereert voor de ‘grote uitdagingen’ waar we voor staan.
Insteek vanuit de consument
ECCREDI, als koepel voor de R/D/I insteek van de bouwassociaties die actief zijn in Brussel, formuleerde onder de titel ‘The power of a label: why research linked to research and development in energy efficiency in buildings must target the market’ een aanzet tot een gedachtevorming in deze richting.
Ook voor ons als Nederland een relevante ontwikkeling. Naar verwachting zal namelijk vanaf 2013 het bezit van een energielabel verplicht zijn bij verkoop van een woning. Dat maakt het des te spannender om antwoord te kunnen geven op de vraag op de wijze waarop we het Energielabel een zodanige rol kunnen gaan toebedelen dat het de motor wordt van een majeure beweging richting het verbeteren van de energieprestatie van de bebouwde omgeving. Met andere woorden, of we in staat zullen zijn om voor het verbeteren van energieprestatie van de bebouwde omgeving ‘labeling the name of the game’ te maken.
Spannend of we de komende tijd ‘samen slim zullen weten te worden’ om ook deze uitdaging tegemoet te treden.
Zie ook eerdere blogs onder de tag labeling zoals Een Hummer als huisdier, Bouw aanjager in duurzaam omgaan met energie.
De aandacht voor de sociale (en economische) aspecten bij de verduurzaming van de woningvoorraad lijkt me juist. Ik durf te stellen dat dit inmiddels tot de common sense behoort (als idee), maar dat de toepassing in de praktijk nog achter blijft. Verder lijkt me de vertaalslag van sociaal wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe wegen ook nog een grote hobbel. Goed onderzoek met duidelijke conclusies leidt niet automatisch tot een goede implementatie.
Wat betreft de keuze voor het energielabel: wil je hier een succes van maken als aanjager dan moet er financieel voordeel volgen uit het label. Alleen dan kan dit verplichte instrument een succes worden. Verplichting van het label en overreding (sociaal wenselijk gedrag gaan vertonen) gaan naar mijn mening niet goed samen, verplichting en financieel voordeel lijken mij een kansrijkere combinatie!
Wat me overigens niet helemaal duidelijk wordt is welke woningeigenaar je op het ook hebt: de eigenwoningbezitter of verhuurders.